Als vervolg op de Tegenlicht uitzending van de VPRO over “Digitaal geheugenverlies” was er afgelopen dinsdag een “meetup” in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam, waar ruim 100 mensen op afkwamen. De teloorgang van de bibliotheek van het KIT was voor regisseur Bregtje van der Haak aanleiding om deze documentaire te maken. Hans van Harteveld, voormalig directeur van deze bibliotheek, zei aanvankelijk verbijsterd te zijn geweest over de plannen met de bibliotheek. Zijn roman “De verkwanseling van een kroonjuweel” (Uitgeverij In de Knipscheer ISBN 978-90-6265-862-6) werd ter plekke gepresenteerd en beschrijft de hele gang van zaken.
Bart Krul (Instituut Maatschappelijke Innovatie) interviewde Bas Savenije (namens KB) en Marcel Ras (namens de NCDD). Leidraad van hun gezamenlijk betoog was dat niet alles bewaard kan worden, dat degene die het verzamelt niet noodzakelijkerwijze ook degene is die het moet bewaren, en dat de uiteindelijke gebruiker de reden is dat we het doen. Maar weten we wat die toekomstige gebruiker wil en maken de ontwikkelingen niet een herdefinitie van kernbegrippen noodzakelijk? Is de definitie van “publicatie” niet te strikt, als daardoor beleidsnotities van Jan Pronk buiten de boot zouden vallen? Door een intensieve nationale samenwerking, zoals nagestreefd door de NCDD (de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid) kunnen we in Nederland tot een evenwichtig bewaarbeleid komen, om zo het gevreesde verlies te voorkomen.
Hoe helder en bekend dit ook in de oren klinkt van de mensen in de zaal die “in het vak zitten”, mij werd vooral duidelijk dat er een enorme kloof ligt tussen wat men denkt dat we doen als erfgoedsector en wat we feitelijk doen. Begripsverwarring over digitaal geheugenverlies bleek al in de uitzending, die voor een groot deel over de verdwijning van een papieren collectie ging. Onbekendheid bij de VPRO met erfgoedsector in Nederland zorgde er voor dat voornamelijk initiatieven uit de Verenigde Staten (Brewster Khale van Internet Archive, Jason Scott van The Archive Team en ingenieurs die NASA tapes redden) in de uitzending getoond werden. En steeds weer werd de vraag gesteld: waarom moeten we alles bewaren? Het is aan ons daar een antwoord op te hebben, net als Brewster Khale, Jason Scott en Ismail Serageldin, directeur van de bibliotheek van Alexandrië.
Als erfgoedsector doen we veel, maar het is goed te weten van particuliere initiatieven om digitaal erfgoed te behouden en te gebruiken. In de zaal zaten mensen die meededen met The Archive Team, wakker geschud toen Hyves werd opgeheven. Richard Vijgen vertelde hoe hij als grafisch ontwerper gebruik maakt van de geredde website Geocities en een nieuwe “installatie” maakte van dit materiaal door het opnieuw tot leven te brengen.
De VPRO heeft ons een goede dienst bewezen met deze documentaire en “meetup” (het is vast geen toeval dat de NRC onlangs ook over Internet Archive schreef), hoog tijd om ons eigen verhaal eraan toe te voegen!
Leave a Reply